Harlingers betonen eensgezindheid
HARLINGEN – Een avond met veel eensgezinde positiviteit, zo zou je de debatavond over vluchtelingenopvang kunnen kenschetsen. Niet minder dan 325 (volgens de gemeente) tot 480 (volgens de uitbater van Trebol, die de uitgereikte thee- en koffiekopjes had geteld) mensen hadden de moeite genomen om het slechte weer te trotseren. Alleen dat was al uniek voor een door de gemeente belegde vergadering. De gebeurtenissen van afgelopen vrijdag in Parijs en de bommelding bij de voetbalmatch Nederland-Duitsland in Hannover legden hun schaduw over de avond. De bevolking van de stad had vragen, maar negatief stond men niet tegenover eventuele crisisopvang of inrichting van een AZC. Slechts één uitgesproken tegenstander liet zich horen. Zij stond daarin zo goed als alleen.
Tekst en foto’s Gijs en Inge van Hesteren
Deze reportage werd eerder gepubliceerd in de Harlinger Courant van 20 november 2015
Een eivol Trebol. Al een half uur voor het begin van de bijeenkomst moest de tussenwand weggeschoven worden.
Bij binnenkomst diende iedereen zich te legitimeren. Aan de reacties te horen voor niemand een probleem. Burgemeester Roel Sluiter drukte elke bezoeker persoonlijk de hand. “Jammer dat we de eerste avond hebben moeten afblazen. We hadden er geen goed gevoel over. We wilden geen podium bieden aan schelden en intimidatie. Vanavond gaan we het beter doen.”
Aanvankelijk was de sfeer gedrukt. Zou de discussie ordelijk verlopen? Hoe zou de zaal omgaan met meningsverschillen? Zou de NVU zich laten horen? “We leven in een angstige tijd, maar we mogen daar niet aan toegeven,” zei een Harlinger bij binnenkomst. Met het vorderen van de tijd verdween de spanning. Avondvoorzitter Arjette de Pree leidde de bijeenkomst met strakke hand. Ieder die dat wilde kreeg van haar de kans zijn zegje te doen. Sommigen zagen daarvan af, zoals een zestal heren, dat al na een half uur stommelend en mopperend de zaal verliet. Ze waren de ‘zielige verhalen zat’ en vreesden bij voorbaat dat een tegengeluid geen kans zou krijgen. Voor de kwaliteit van de discussie was het misschien beter geweest als zij wat minder snel waren vertrokken.
Aanpak verkeerd
Nu bleef de al genoemde mevrouw als enige over om met echte bezwaren te komen. “De aanpak is volkomen verkeerd. Deze Syriërs nemen hun eigen oorlog mee naar ons land. Tienduizenden jonge mannen staan aan de grenzen. Het is bewezen dat daar mensen met slechte bedoelingen tussen zitten; radicale moslims, rovers en verkrachters. Heel veel landen hebben intussen spijt als haren op hun hoofd dat ze zoveel vluchtelingen hebben toegelaten. We moeten dit niet willen. Zelfs de linkse welkomstmensen worden door hen verkracht als ze niet uitkijken!”
Haar opmerkingen leidden tot bescheiden applaus en even bescheiden boegeroep. De meest gehoorde mening uit de zaal was toch: vluchtelingenopvang kan, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan en de vragen worden beantwoord.
De gespreksleider en de sprekers deden daarvoor hun uiterste best. COA-directeur Anneke Haarsma, majoor Mieke Kuijpers van het Leger des Heils, Henk Vellinga van het Rode Kruis en Thea van der Bos, chef van het politieteam Noordwest-Fryslân vertelden over hun rol tijdens de tweemaal 72 uur crisisopvang in de Waddenhal (september).
Anneke Haarsma: “Sinds mei 2014 is de wereld totaal veranderd.”
Aanpassen
Voor de doodnuchtere majoor Kuijpers lag het simpel. “Er doen verhalen de ronde over de eisen die asielzoekers stellen. Dat viel mee. Wij zeiden: tussen acht en half tien hebben we ontbijt, zo en zo laat avondeten. Als je wilt integreren moet je je maar aanpassen. Geen enkel probleem gehad.
We hebben heel veel gepraat met de tijdelijke bewoners van de Waddenhal. Dit zijn geen gelukszoekers. Ze hebben allemaal verdrietige verhalen. Zijn de tegenstanders van opvang ooit in een opvangcentrum geweest? Hebben ze wel eens echt gesproken met een vluchteling? Angst is een slechte raadgever.”
Klaas Jumelet, Cor de Boer en Brittney Tot kregen de kans hun verhaal te vertellen. Ze zitten alledrie in de vijfde klas Havo van RSG Simon Vestdijk.
“In september, kort voor de aankomst van de bussen met vluchtelingen, meldden wij ons bij de Waddenhal. We deden onderzoek voor ons werkstuk ‘Fort Europa’ en we hadden gevraagd of we even mochten binnenkomen.”
Niet veel later arriveerden de asielzoekers. “Men vroeg of we wilden meehelpen. Er was heel veel te doen en te regelen. We zijn niet meer weggegaan. Het waren mensen zoals wij, veel leeftijdsgenoten ook. Ze hadden van alles meegemaakt. Zinkende bootjes, mishandelingen. Dat raakte ons enorm. We kregen een heel ander beeld van deze mensen.”
Drie jonge mensen, die hun kijk op de wereld veranderden. V.l.n.r. Klaas Jumelet, Cor de Boer en Brittney Tot.
Niet voor de lol
Anneke Haarsma van het COA deed een beroep op de Harlingers. “Deze mensen zijn niet uit op ons geld of onze vrouwen. Ze zijn op de vlucht voor oorlog en geweld. Vluchten doe je niet voor de lol!” Applaus uit de zaal.
Haarsma liet zich ontvallen dat het COA in overleg is met de gemeente Harlingen over crisisopvang en over een meer permanente AZC-vestiging. Sterker nog, volgens burgemeester Roel Sluiter had iedere Nederlandse gemeente een verzoek ontvangen om op zijn minst de mogelijkheden in kaart te brengen. Sluiter vulde aan, dat er voor een AZC geen spa in de grond gaat voordat de bevolking opnieuw geraadpleegd is, tijdens een avond als deze. “En het besluit wordt voorgelegd aan de gemeenteraad!”
Stel dat de gemeente opnieuw een verzoek krijgt voor een crisisopvang voor een beperkt aantal dagen, zoals in september, “dan zullen we daar op in moeten gaan. Maar niet voordat we zeker weten dat er draagvlak voor is.”
Majoor Mieke Kuijpers: “Uit eigen beweging maakten de vluchtelingen in de Waddenhal een prachtig schilderij voor de burgemeester, met de afdrukken van kindervoetjes. Bij alle kinderen die hun schoentjes uittrokken waren de voetjes kapot. Sommigen hadden 22 dagen gelopen.”
Dit draagvlak lijkt aanwezig. Vele Harlingers deelden hun ervaringen met vluchtelingen. Gepensioneerd verloskundige Sietske van de Mandele bijvoorbeeld: “Er is daar echt nood en oorlog. We kunnen hen niet laten zitten, al zijn het er veel.”
Henk Smeding, namens de doopsgezinde gemeente: “We hebben zelf genoeg meegemaakt in de oorlog. Dit mag nooit meer gebeuren. Laten we trots zijn dat we kunnen helpen.”
Arjen Mintjes, directeur van de Maritieme Academie: “Al jaren hebben we 18 nationaliteiten binnen onze muren, voor inburgeringscursussen en taallessen. Dat gaat geweldig goed samen met onze 600 VMBO’ers en MBO’ers. Wij willen graag nog meer doen. Niet één onder ons 85-koppige personeel zei daar nee tegen.”
Kees Lugtmeier, gepensioneerd huisarts: “We moeten onze wereld samen delen. Een vluchteling is pas een boef als bewezen is dat hij een boef is. De meeste criminelen in ons land zijn nog altijd de Nederlanders zelf.”
Vele vragen
Niet dat er geen vragen waren, of gemengde gevoelens. Velen voelden zich onvoldoende geïnformeerd, onzeker over de consequenties of bedreigd in hun kansen op werk. Vragen uit de zaal.
“Leggen we die mensen niet teveel in de watten? Ze moeten zich aanpassen en gedragen.”
En: “Ik gun die mensen heus het beste, maar ons land is al zo vol. Hoe zit het met óns recht op werk of een woning? Ik ben bang voor irritaties.” Een jongeman voegde eraan toe: “Voor ons jonge mensen is er helemaal niks hier.”
“Het COA doet haar uiterste best om de opvang zo goed mogelijk uit te voeren,” legde Anneke Haarsma uit. “Een AZC kan bovendien werkgelegenheid opleveren. Daarvoor kijken we allereerst lokaal. We leggen hen meteen uit dat ze hier geen gouden bergen kunnen verwachten. Nederland is geen walhalla.”
Wethouder Hein Kuiken voegde eraan toe: “Vanuit het Rijk krijgen we opdracht een vast aantal woningen ter beschikking te stellen aan mensen die een status hebben gekregen. Onze eigen inwoners vergeten we zeker niet. In Plan Zuid bouwen we in de nabije toekomst honderd woningen. Dat geeft ruimte.”
Een andere inspreekster: “De kranten hier staan bol van verhalen over de krimp. We kunnen best wat extra mensen gebruiken!”
Arjette de Pree, een strenge gespreksleider. “Vervelend dat het geluid zo vaak uitvalt.”
Sommige insprekers vroegen zich af: “Hoe zit het met het risico van terreur? Is dat gemeten?” en “Hoe zit het met die verkrachtingen en zo? We willen daarover wel goed voorgelicht worden en de politie moet streng handhaven.”
“Het risico is niet uit te sluiten,” zei politiechef Thea van der Bosch. “U én wij moeten scherp en alert zijn, óók op Harlingers!” Gelach uit de zaal.
Een mevrouw: “De aanslag afgelopen vrijdag in Parijs is gepleegd door mensen die er allang woonden. Ik ben niet zo bang dat er extra terroristen met de stroom meeliften.”
Een andere dame, vanuit de zijzaal van Trebol, vroeg zich af of het mogelijk was het aantal jonge mannen zonder familie te beperken.
“Dat is niet zo gemakkelijk,” zei Anneke Haarsma. “We delen de mensen in aan de hand van de instroom aan de grenzen. Die verhoudingen houden we vast.”
“Mogen die mensen aan het werk? Dan doen ze misschien iets nuttigs voor de gemeenschap!”
Haarsma: “Betaald werk mogen de vluchtelingen pas doen als ze een verblijfstatus hebben verkregen. Omscholen en vrijwilligerswerk mogen wél.”
“Wie gaat al die opvang betalen? De gemeente?”
De burgemeester: “Het is absoluut niet de bedoeling dat de kosten drukken op de gemeentebegroting. Voor crisisopvang krijgen we een vaste vergoeding van het COA. Niet dat die toereikend was, maar we zijn aan het onderhandelen. Het Rijk draagt de kosten, ook als het gaat om vestiging van een AZC.”
Een dame uit het publiek: “Misschien leveren nieuwe mensen in de gemeente wel extra omzet op voor de middenstand!”
Een ander: “Kunnen die mensen niet gewoon terug naar huis, als de oorlog daar voorbij is?”
Roel Sluiter en het COA dachten dat een behoorlijk deel dat inderdaad zal doen, als het zover is.
Locaties in beeld
Waar komt een AZC, als het door zou gaan?
Roel Sluiter: “Nadat het COA had aangegeven dat we ook in Harlingen onderzoek moesten doen naar de mogelijkheden voor vluchtelingenopvang, zijn we begonnen aan ons huiswerk. Niets is nog besloten en het is nu niet aan de orde, maar we hebben een aantal ideeën. Het terrein aan de Westerzeedijk, tussen de Waddenhal en camping Zeehoeve is in beeld, het gebied ten zuiden van het Balkland en het Spaansenterrein aan de Kanaalweg. En we hebben heel veel water in onze gemeente, dus wie weet, een schip.”
Gemengde gevoelens na afloop
Bij de borrel na afloop van de avond kwamen andere geluiden naar boven. Een aantal mensen betreurde het dat er nauwelijks tegenstanders van opvang aan het woord waren gekomen.
“Misschien durfden deze mensen hun mening niet te geven, in een goed geregisseerde goednieuwsshow als die van vanavond,” zei VVD-raadslid Paul Schoute. En buiten op straat, tussen de rokers, waren vergelijkbare geluiden te horen. “Intimiderend, als iedereen om je heen vindt dat er wél noodopvang mag komen.”
“Onzin,” zei GroenLinkser Wim Kroon, ook raadslid. “Wat kom je hier doen, als je toch niets durft te zeggen? Dan kan je beter wegblijven. Maar ga later niet zeuren dat er een besluit wordt genomen dat je niet aanstaat.”
De Harlingse Lolita Jhinkoe-Rai had de hele avond al de kans genomen haar mening te geven. Wat vond ze van de bijeenkomst? “We hebben uit de zaal hele mooie ideeën gehoord. Laten we er wat mee doen. We moeten de vluchtelingen in hun kracht zetten. Empowerment!”
Een oudere dame kreeg het laatste woord. “Een verrassend positieve sfeer vanavond. Het gaf me een warm gevoel. Laten we allemaal als ambassadeurs naar buiten treden.” Bijval uit de zaal.
Ook de organisatoren van de bijeenkomst vonden het een ‘gebalanceerde avond’. Wethouder Hein Kuiken was blij met de instelling van de Harlingers en Roel Sluiter stelde na afloop: “Dat er zoveel mensen op zijn komen dagen zegt wel iets. Het onderwerp houdt hen dus heel erg bezig. Jammer dat de mannen op het balkon eerder weggingen. We hadden hen graag het woord gegeven. De mevrouw die zich zo verzette tegen vluchtelingenopvang heb ik na afloop even aangesproken. Misschien wil ze nog eens verder praten.”
In zijn laatste woord sprak hij zijn dank uit aan de Harlingers voor hun bijdragen aan het debat. “Vooral ook voor de manier waarop. We leven in een spannende, lastige tijd en dat gaat ons niet in de kouwe kleren zitten. De crisisopvang in de Waddenhal in september heeft ons diep geraakt. Ontzettend goed dat u hier allemaal aanwezig was. We zijn trots op de Harlingers!”
